طبق سنگهای کشف شده در قبرستان روستا حکایت از قدمت 400 ساله این روستا دارد.بدین ترتیب که مردم روستا از محلی به نام سنگ دره واقع در هزار جریب و استر آباد (جزئی از گرگان)به این روستا کوچ کردند اوایل کوچ ،تعداد خانواری که در این روستا اقامت داشتند بیش از 20 خانوار نبود و آنها خانه هایشان را با نی و بعضی ها با گل درست می کرند اما پس از طی زمانی بناهای ساختمان را تغییر دادند و به صورتهای مختلف ساختند.

مردم این روستا ابتدا نام روستا را سراج (زین ساز )گذاشتند چون افرادی وجود داشتند که به آزار و اذیت مردم می پرداختند و دست به کار خلاف می زدند آنرا به این نام نهادند اما پس از چند سال نام روستا به سه دلیل تغییر یافت :

اول اینکه : این روستا دارای دو روحانی بسیار والا مقام وارزشمندی بودند که به ارشاد و راهنمایی مردم این روستا و حتی روستا های اطراف می پرداختند و مردم نیز از آنها پیروی می کردند این دو بزرگوار باعث خوش نامی این روستا در میان روستاهای منطقه گردیدند.

دوم اینکه : این روستا در بالای تپه واقع شده است که الان به نام بالا محله معروف شده است در زمانهای قدیم بالای این تپه چراغی روشن بود،که به همین خاطر نام روستا را سراج محله (به معنی محله چراغ، نور و روشنایی)گذاشتند.

سوم اینکه :حکومت بنا نهاد که مردم دارای شناسنامه باشند و لازم بود که لفظی به کاررود که متاسب باشد به همین دلیل لفظ سراج را که به معنای چراغ و روشنایی است به کار بردند و نام روستای خود را از سراج به سراج محله تغییر دادند و این نام هم چنان باقی است و به عنوان پسوند در آخر اسامی به کار میرود.

دلایل سکونت مردم در بالای تپه:

1- ترس از هجوم ترکمنها که مهاجم بوده و امنیت روستا را به می زدند.

2-ترس و نگرانی از آب یا سیلاب رودخانه موجود که در زمانهای گذشته طغیانهای زیادی در طول سال می کرد و خساراتی را به بار میاورد.

 ازدواج یکی از سنتهای حسنه است و درنزد اهالی روستا بسیار قابل احترام واهمیت می باشد. در گذشته بیشتر ازدواجها درون گروهی بوده ولی امروزه به دلیل تحرک اجتماعی ازدواج برون گروهی هم رایج شده است بخصوص در میان جوانانی که در دانشگاه تحصیل می کنند ویا در شهرهایی که به کار مشغول هستند در این روستا رسم بر این است که خانواده داماد پیشنهاد خواستگاری را توسط مادر یا خواهر و یا یکی از اقوام نزدیک به خانواده عروس می دهند بعد از پیشنهاد خواستگاری خانواده عروس با رضایت دختر و با م بزرگان و ریش سفیدان فامیل زمانی را برای انجام مراسم خواستگاری تعیین می کنند و در شب خواستگاری داماد بهمراه خانواده و بزرگان فامیل به خانه عروس می رود و در صورت راضی بودن عروس انگشتر و روسری را که برای نشان کردن آورده بودند به عروس می دهند. در گذشته عروس وداماد حقی در تصمیم گیری نداشتند حتی برای انجام مراسم خرید عروس هر چه را که بزرگترها صلاح می دیدند انجام می دادند ولی امروزه به دلیل بالا رفتن فرهنگ مردم اکثر پدر ومادرها با رضایت و مصلحت فرزندانشان این کار را انجام می دهند به طوری که در میان بسیاری از جوانان  روستا که خودشان همسر آینده شان را انتخاب کرده و بعد پیشنهاد آن را به خانواده می دهند و با رضایت خانواده ازدواج می کنند. در گذشته مسئله نشان کردن دختر وپسر بخصوص در سنین خرد سالی در بسیاری از خانواده ها رواج داشت ولی امروزه این مسئله مانند گذشته اهمیت ندارد بعد از مراسم خواستگاری و شیرینی خوردن در همان شب مقدار مهریه- شیربها- میزان طلا- چگونگی انجام مراسم عقد و عروسی و بسیاری از مسائل دیگر تعیین می شود به طور مثال مقدار مهریه در این روستا بین 300 تا 400  سکه طلا و یا مبلغی پول تعیین می شود مقدار شیربها 3 یا 4 کالای بزرگ که خانواده داماد باید تهیه کند و مقدار طلا هم حدود 20 تا 25 مثقال تعیین می شود. پس از مراسم خواستگاری در روز بعد عروس وداماد برای انجام آزمایشات خون و ژنتیک به آزمایشگاه رفتند وبعد از گرفتن آزمایش اگر اجازه ازدواج به آنها داده شد برای مراسم عقد به خرید می روند. در این روستا در بسیاری از خانواده ها مراسم عقد بسیار ساده برگزار می شود و فقط تعدادی از اقوام نزدیک عروس وداماد در این مراسم حضور دارند. چند ماه بعد از مراسم عقد و قبل از عروسی مدتی رسم است که مراسم دیدنی برگزار می کنند. مراسم دیدنی به این صورت است که خانواده داماد به اتفاق فامیل و همسایگان و دوستان طلای عروس را به خانه او برده و مادر شوهر یا یکی از بستگان نزدیک داماد طلا را به عروس هدیه می دهد و میهمانان عروس و داماد به او شاباش می دهند در بعضی از خانواده به دلیل اینکه جهیزیه عروس کامل نیست یا عروس و داماد دانشجو هستند و یا برای آشنایابی بیشتر دو خانواده با یکدیگرعروس و داماد مدتی را با هم نامزد می مانند و بعد عروسی می کنند. مراسم عروسی هم به این صورت است که بعد از انجام خرید عروسی چند روز قبل از عروسی جهیزیه عروس را اقوام عروس به خانه ای که از قبل برای زندگی تعیین کردند می برند و بعد از شادی و پایکوبی جهیزیه عروس را چیده و مرتب می کنند. در گذشته بیشتر عروس و دامادها در خانه پدر داماد زندگی می کردند ولی امروزه این رسم تا حدودی برچیده شده و عروس و داماد بیشتر تمایل دارند که خانه مستقلی تهیه کنند. هم چنین چند شب قبل از عروسی خانواده های داماد و عروس به ترتیب خرید عروس را به خانه یکدیگر برده و بعد از شادی و پایکوبی چمدانها را باز کرده و خرید عروس و داماد را به میهمانان نشان می دهند البته فردی که چمدانها را بازمی کند حتما" قبل از آن مبلغی پول برای هدیه می گیرد.

مراسم حنابندان که یک شب قبل از عروسی است که خانواده های عروس و داماد جداگانه میهمانانی را برای صرف شام دعوت می کنند بعد از صرف شام خانواده داماد بهمراه میهمانان خود به خانه عروس آمده و از قبل چند سینی بزرگ را که در آن میوه و شیرینی است را تزیین کرده و در ظرفی درست کرده و آن را تزیین می کنند و به خانه عروس می آورند بعد ازمراسم شادی می کنند و مادر شوهر یا خواهر یا زن برادر داماد حنای عروس را به دست عروس و داماد می گذارند و میهمانان به عروس و داماد شاباش  و پول می دهند. بعد از انجام حنابندان میهمانان به خانه خود رفته وخود را برای روز عروس آماده می کنند.

فردای آن روز که روز عروسی است از صبح خیلی زود اقوام عروس و داماد به خانه آنها رفته و در پخت و پز غذای عروسی به خانواده ها کمک می کنند هم چنین اقوام و آشنایان به خانواده هایی که عروس دارند واز نظر مالی وضع مناسبی ندارند کمک مالی کرده ویا در گرفتن جهیزیه برای عروس کمک می کنند.

صبح روز عروسی رسم بر این است که ابتدا اقوام داماد به خانه عروس رفته و به همراه اقوام عروس با شادی و هلهله و مداحی عروس را به حمام برده و بعد از بیرون آمدن عروس از حمام او را اسپند دود کرده و بر سر او نقل و نبات می ریزند وبه او هدیه که معمولا" پول است می دهند و با همین شادی و هلهله و مداحی او را به خانه باز می گردانند بعد از آن خانواده عروس به همراه اقوام به خانه داماد رفته و همین مراسم را برای داماد انجام می دهند. بعد از مراسم حمام بردن عروس وداماد، داماد به همراه ساقدوش و چند تن از هم سن و سالان خود به خانه عروس رفته بر رسم مادرزن(زن مادر سلام) سلام را انجام می دهد که رسم بر این است که داماد دست مادر زن را می بوسه و مادرزن او را اسپند دود کرده و به او هدیه می دهد.

بعد ازمراسم ناهار در خانه پدر عروس و پدر داماد،داماد به دنبال عروس آمده و او را به آرایشگاه می برد و بعد از آن به دنبال عروس رفته و به همراه تعدادی از دختران و پسران جوان اقوام و دوستان برای فیلمبرداری به یک مکان سر سبز می روند و بعد عروس را به خانه پدر او می آورند و خانواده عروس و میهمانان بر سر عروس نقل و نبات و پول می ریزند و شادی و پایکوبی می کنند، بعد از مراسم داماد با اجازه پدر زن و مادر زن به همراه اقوام خود عروس را به خانه پدر خود می برد.

البته رسم بر این است که مادر عروس مقداری نان و سبزی را در بقچه ای پیچیده و به همراه عروس آن رامی فرستد تا به قول معروف عروس روزی خود را به خانه داماد ببرد، هم چنین در بعضی از خانواده ها رسم بر این است که یکی از اعضای خانواده داماد شیئی را پنهانی از خانه عروس برداشته و می برد و بعد از مراسم عروسی آن را به عروس هدیه می دهد و یا رسم بر این است که وقتی داماد به دنبال عروس آمده و وارد اتاق شده یکی از اقوام عروس کفش داماد را برداشته و تا موقعی که داماد به او پول ندهد کفش را بر نمی گرداند.

بعد از اجازه پدرزن و مادر زن داماد دست عروس را گرفته و یکی از اقوام عروس آینه و شمعدان را در دست گرفته و با ساقدوشهای عروس وداماد و میهمانان عروس و داماد را تا خانه پدر شوهر همراهی می کنند.هنگامی که به درب منزل پدر شوهر رسیدند خانواده داماد گوسفندی را که از قبل تعیین کردند در زیر پای عروس قربانی کرده و عروس باید از روی خون او بگذرد و مادر داماد هم با شادی به استقبال آنها آمده و عروس و داماد را اسپند دود کرده و بر سر آنها نقل و نبات و پول می ریزند و با آنها رو بوسی می کند و ازدواجشان را به آنها تبریک می گوید و برای آنها آرزوی خوشبختی می کند.در این روستا رسم بر این است که بعد از رفتن عروس به خانه پدر شوهر مادر عروس حلوایی را تهیه کرده و همان شب به خانه داماد می فرستد.بعد از مراسم شادی و پایکوبی و صرف شام میوه و شیرینی در خانه داماد،عروس و داماد به خانه خود می روند البته بیشتر عروس و دامادها خانه مستقلی تهیه می کنند ولی بعضی از آنها در خانه پدر و مادر داماد زندگیمی کنند.

رسم بر این است که عروس و داماد برای وارد شدن به اتاق یا منزل خود باید کاسه ای را که در آن مقداری برنج و پول است را با پا بزنند و بعد آن وارد اتاق بشوند.صبح بعد از عروسی، عروس باید به پدر شوهر و مادر شوهر خود صبحانه بدهد و بعد از آن سوغاتی و هدیه هایی را که از قبل تهیه کرده به خانواده داماد بدهد و اقوام داماد هم ازدواجشان را تبریک گفته و برای آنها آرزوی خوشبختی می کنند.

رسم دیگری هم که در این روستا اجرا می شود این است که 3  شب بعد از عروسی خانواده عروس،خانواده داماد را برای صرف شام به همراه عروس و داماد به منزل خود دعوت می کنند.

در مورد آداب و رسوم مرگ در این روستا می توان گفت که پس از فوت شخص در این روستا از طریق بلند گوی مسجد محل مرگ آن شخص را اعلام کرده وهمه اهالی روستا جهت تشیع جنازه  و همدردی با خانواده او حاضر می شوند ، در این روستا رسم بر این است که پس از مرگ فردی دوستان و آشنایان متوض طی هفت روز به خانه او رفته و ابراز همدردی می کنند.

در روزهای سوم و هفتم فوت شخص مراسمی را برگزار می کنند و دوستان و آشنایان را برای مراسم ناهار دعوت می کنند در بعضی از خانواده ها در روز پنجم فوت شخص هم مراسمی را بر گزار می کنند هم چنین در روز هفتم بعد از مراسم ناهار بر سر خاک آن مرحوم یا مرحومه رفته و برای شادی او فاتحه خوانده و طلب مغفرت و آمرزش می کنند و بعد از مراسم روضه و نوحه خوانی از میهمانان با خرما،میوه و حلوا پذیرایی می کنند در روز چهلم و سالگرد فوت متوض هم مراسمی را به صورت ناهار یا شام به عمل می آورند.

در این روستا مردان و زنان فامیل متوض تا چهل روز لباس سیاه به تن می پوشند و از انجام زیبائیهای ظاهری خودداری می نمایند البته در بعضی از خانواده ها بستگان نزدیک  و درجه یک متوض تا ماهها و یا تا سال فوت آن مرحوم عزادار می مانند.

عید فطر:

در روز عید فطر طبق آئین و سنت همه مسلمانان جهان برای برگزاری نماز عید در مسجد جامع محل حاضر شده و پس از بازگشت از مسجد مبلغ فطریه را که از قبل تهیه کردند به خانواده های مستمند ،بی سرپرست تحت پوشش کمیته امداد می دهند. و یکی دیگر از سنتهای رایج در این روستا دید و بازدید اقوام از همدیگر و سر زدنها از والدین و بزرگترهای طایفه می باشد.

عید غدیر:

در روز عید غدیر اهالی روستا به خانه سادات رفته و عید را به آنها تبریک گفته و طبق رسم عیدی خود را از آنهامی گیرند.

مراسم عید سال نو(نوروز):

از روزها قبل از سال نو اهالی روستا به خانه تکانی و خرید لوازم مورد نیاز خود می پردازند در هنگام تحویل سال نو سفره ای را پهن کرده و هفت سین را بر روی آن می چیند.هم چنین انواع میوه ،شیرینی و آجیل را بر روی سفره می گذارند در بعضی از خانواده حلوای گرد و نان کلوچه ای هم بر روی سفره می گذراند بعد از تحویل سال نو به دیدار بزرگترها و اقوام و مسایگان رفته و عید را به آنها تبریک می گویند هم چنین در روزهای نخست سال نو به دیدار خانواده های شهدا – عزدار و مصیبت دیده می روند و با تبریک سال برای روح رفتگان آن خانواده طلب مغفرت می کنند.

آش پشت پا:

مراسم آشپزی که پس از سه روز از رفتن مسافر می پزند و آن را در بین هماسیگان و اقوام تقسیم می کنند.

شب یلدا:

طولانی ترین شب سال که در بین اهالی اهمیت دارد،بعضی از خانواده ها به دور هم جمع می شوند و یا به خانه بزرگترها یشان می روند ودر این شب خانواده ها با تخمه،شیرینی،پشت زیک ،حلوای گردو ،حلوای برنج و هنداونه و میوه از یکدیگر پذیرائی می کنند و با تکرار خاطرات گذشته و داستانهای شیرین شب را به صبح می رسانند.

عید قربان:

در عید قربان هر خانواده ای که توانایی مالی داشته باشد گوسفندی را خریده و ذبح می کنند و گوشت آن را در بین اقوام و همسایگان تقسیم می کنند هم چنین خانوادهایی که توانایی مالی زیادی ندارند با چند خانواده دیگر (مثلاً 2 تا 3 خانواده) شریک شده و گوسفندی را می خرند و ذبح می کنند و گوشت آنرا تقسیم می کنند.

عزاداریها و مصیبتها:

شب های قدر(احیاء)

شب های قدر 19-21-23 ماه رمضان می باشد.در این شب اهالی روستا به مساجد و تکایا رفته یا در منازل خود اعمال شب قدر را تا هنگام سحر انجام می دهند و به عزاداری برای مولای متقیانمی پردازند در این شب اهالی چه در منزل و چه در مساجد و تکایا اعمال شب قدر که شامل دعاهای مخصوص این شبها مثل دعای جوشن کبیر –دعای مجیر-دعای توسل و زیارت عاشورا می باشد را می خوانند هم چنین به مرثیه خوانی و نوحه خوانی می پردازند و در آخر شب هم قرآن به سر می کنند.در این شبها و در شبهای دیگر ماه رمضان اهالی روستا یکدیگر را به افطار دعوت می کنند و اگر در مساجد و تکایا افطار بدهند اهالی در این کار شریک می شوند.

عزاداری ماه محرم:

در ایام ماه محرم اهالی روستا در مساجد و تکایا به عزاداری امام حسین (ع)می پردازند.در روز هفتم ماه محرم (معروف به علم گردش)که روز شهادت حضرت ابوالفضل (ع) می باشد به احترام آن حضرت مردان و جوانان روستا با عزداری و سینه زنی علم را به خانه تک تک اهالی روستا برده و مردم نذر خود را اهداء می کنند و یا با توجه به توانایی مالی خود برای مراسم شبهای ماه محرم مبلغی را می پردازند. در این روستا رسم بر این است که برای مراسم روزهای هفتم –نهم و دهم محرم در تکایا و مساجد همه اهالی روستا در حد توانایی مالی خود کمک می کنند مثلاً در دهه اول ماه محرم و تاسوعا و عاشورا هر طایفه در مساجد و تکایا اهالی را دعوت می کنند و به عزاداری و مرثیه خوانی می پردازند.

در شب تاسوعا در داخل روستا مراسم سینه زنی و دسته روی را به انجام می رسانند و یا به قبرستان و گلزار شهداء رفته و در آنجا دسته روی و سینه زنی می کنند.در روز عاشورا اهالی به امامزاده های اطراف و یا به گلزار شهداء رفته و عزاداری می کنند و مراسم شام غریبان را بعد از نماز مغرب و عشاء به انجام میآورند.هم چنین در روز اربعین ماه محرم هم به عزداری می پردازند و تا پایان ماه محرم و صفر از انجام مراسم شادی پرهیز می کنند.

چو سنگ سواری:

یک چوب بلندی که به اندازه یک متر طول دارد و بر روی آن جای پا دارد و فرد پای خود را بر روی آن گذاشته و با آن راه می روند.این بازی در مسابقه محلی استفاده می شود و یا در قدیم که برف زیاد می بارید بوسیله این چوب رفت و آمد می کردند.

توپ فرار:

یک توپ را به اندازه مشت دست از جنسپلاستیک که دور آن بافته شده درست می کنند و هر که توپ در دستش است طرف دیگر را با توپ می زند و طرف دیگر باید فرار کند.